1950-1955

Nijverheidsonderwijs 1950-1955

1950

'Dit jaar zal in de geschiedenis van de Stichting wel altijd bekend blijven, want aan de oostkant van Culemborg verrijst ons nieuwe schoolgebouw. Het is thans onder de kap en glasdicht, zodat na de inwendige afwerking verwacht mag worden dat in 1951 het gebouw in gebruik kan worden genomen.'

In maart 1950 neemt het Bestuur het besluit om de school een naamsverandering te geven. Het min of meer beperkte woord "Ambachtsschool" werd vervangen door het algemene woord "Nijverheidsonderwijs".

De zgn. ééndagscursussen voor hout-en metaalbewerking leden een kwijnend bestaan. 'Het ware te wensen, dat meerdere werkgevers in Culemborg het nut gingen inzien van een leerovereenkomst om hun leerjongens in het vak verder te bekwamen na de 2-jarige Technische school en deze jongens nog twee jaar deze ééndagscursus te laten volgen. Gebeurt dit niet, dan is opheffing van deze cursussen te vrezen.'

In de afdeling metaal werden vele gereedschappen bijgemaakt; bovendien werd hier een lichtdrukapparaat met 4 lampen gemaakt, waardoor de school nu in staat was zelf blauwdrukken voor werkplaats en tekenzaal te vervaardigen.

De leermiddelen werden uitgebreid met een collectie tekeningen die door de directeur en leraren waren vervaardigd. Ze konden nu dankzij het lichtdrukapparaat in eigen beheer vermenigvuldigd worden.

'In dit jaar werd de strijd tegen de beeldromans (strips) zo goed als gewonnen. Dit dankzij de leerlingenbibliotheek, die elke week voor elke jongen een leesboek voor 3 cent ter beschikking stelde'.

De vierde jaargang van de schoolkrant "Vooruit" verscheen en maandelijks 'mocht het zich in grote belangstelling verheugen'.

1951

Dit jaar was zowel voor de Stichting als voor beide scholen een zeer goed jaar, want het nieuwe schoolgebouw kwam gereed, zodat de leerlingen niet meer de vier verspreid over de stad liggende huurgebouwen behoefden op te zoeken.

Het schoolgebouw was gelegen aan de Anthonie van Lalainglaan, en volgens ontwerp van de bekende Culemborgse architect Th. A. Ausems gebouwd. Het was omgeven door een ruim terrein, waarop de tuinaanleg en het sportveld verzorgd werden.

Tuinaanleg

Leerlingeningang

De hoofdbouw zag er als volgt uit:

Gang met wachtruimte, hal en garderobe, één werkplaats voor houtbewerkers met machinale afdeling en magazijntje, één smederij met acetyleengasontwikkelruimte, afzuigruimte, kolenhok en magazijntje, één kantine (welke tevens dienst deed als gymlokaal en handtekenzaal) met magazijntje (tevens keuken), twee tekenzalen ieder met een magazijntje, twee theorielokalen, één bestuurs/directiekamer, één lerarenkamer, één conciërgeloge, één centrale toiletruimte, één leermiddelenmagazijn, één c.v.-kelder, en één expositieruimte op de zolder.

Aan de muren van de aula prijkten borden met daarop opvoedkundige teksten zoals: 'Hij die een Ambacht heeft gheleert, die vindt de Cost, waer hij verkeert' , 'Pak aan of pak in' en 'Waai niet met alle winden mee, wees geen stuurloos schip op zee.'

Ook de toenmalige directeur Van Buytene bezigde graag zulke teksten: Dat de leerlingen moesten beschikken over meerdere overalls konden ze makkelijk onthouden: "Eén in de was, één in de kast en één aan je bast."

De inventarislijst van de lerarenkamer zag er als volgt uit:

één lange tafel, een zitbank, tien garderobekasten, een stelling voor bibliotheekboeken (alles in eigen beheer vervaardigd!). Aangeschaft werden zes eenvoudige armstoeltjes.

De bijgebouwen bestonden uit een transformatorhuisje, een hout-en ijzerstek en een rijwielstalling voor 120 fietsen.

Ansichtkaart van de school. Let op de Renault van de directeur op de oprit!

Vanaf januari waren leraren met hun leerlingen in de weer om de nodige voorzieningen in de school aan te brengen:

- meubelmakers legden parket aan en verzorgden de muurbetimmering van de bestuurs/directiekamer.

- in de smederij werden door de leraar en zijn leerlingen acht smidsvuren gemonteerd.

- de afdeling timmeren vervaardigde kasten, stellingen en wandborden.

Medio juli werd het nieuwe gebouw door de aannemer G. Burger uit Zeist voorlopig opgeleverd. De hele vakantie (...) kon het conciërgepersoneel het gebouw grondig schoonmaken.

Op zaterdag 15 september kon minister Rutten van O.K.W., 'op zijn verjaardag!', het nieuwe schoolgebouw openen. De plechtigheid werd bijgewoond door ca. 200 personen en opgeluisterd door de harmonie "Pieter Aafjes". De opening werd verricht 'door het overhalen van de handel van het hoofdschakelbord, waardoor het licht in de school werd ontstoken en alle machines in de werkplaatsen hoorbaar begonnen te draaien....'

Minister Rutten bij de voordeur van de school Inspectie van een lokaal door minister Rutten

Het bestuur van de Stichting bood het Gemeentebestuur voor het carillon van de Barbarakerk een klokje aan, waarop de naam en de openingsdatum van de Technische school waren gegrift.

Ook tegen de schoorsteen van het schoolgebouw hing een kleine bel, die van binnenuit kon worden bediend en aangaf wanneer de school begon en

eindigde. Deze werd later bij de sloop van het gebouw gered en hing vervolgens boven de deur naar de keuken in de aula aan de Willemslaan.

Vanaf 1 augustus werd volgens ministerieel besluit een nieuw lesrooster ingevoerd van 40 i.p.v. 44 lessen per week. Het bestuur besloot de zaterdagmorgen als lesdag te schrappen.

Ook de lesduur werd van 52½ minuut teruggebracht tot 50 minuten. De hierdoor vrijkomende tijd wordt besteed aan uitbreiding van de morgen-en middagpauze.

Het ministerie stelde bovendien een verschuiving in de leervakken voor:

- Praktijklessen bleven 50% van het totaal aantal lessen uitmaken en kwamen dus op 20 lesuren per week.

- Vaktekenlessen kwamen 6 op 4 per week. (geen projectieleer meer)

- vaktheorie bleef 3 lesuren

- lessen v.g.l.o. werden met twee vermeerderd en kwamen op 8 lesuren.

- gymnastiek en handtekenen bleven op twee lesuren staan.

- als nieuw vak werd godsdienstonderwijs ingevoerd.

1952

Na afloop van de openbare jaarvergadering werd, voor het eerst, een gecombineerde vergadering van bestuur en leraren gehouden. Op deze zeer geslaagde bijeenkomst kwamen allerlei school- en onderwijsproblemen aan de orde. Er werd o.a. gesproken over de selectie van leerlingen, hun karaktervorming, over de voorbereidende klas, het experimenteeronderwijs, enz., enz.

M.i.v. 1 augustus werd de school ingeschakeld bij het experimenteeronderwijs , dat voorbereid was door de werkcommisie "FABER", als onderdeel van het bekende plan "GOOTE". Het meest kenmerkende van deze methode was dat er gewerkt werd in perioden van twee weken, waarbij de praktijkstukken in het centrum van de belangstelling van de leerling werden gebracht en dat het onderwijs van de andere vakken hiermee zoveel mogelijk in verband werd gebracht. Ook werd veel aandacht besteed aan de algemene vorming van de leerling en in verband hiermee werd het aantal leervakken uitgebreid met aardrijkskunde, geschiedenis, biologie, zang en muziek, boetseren, maatschappijleer en Engels.

'Men trachtte de leerling te brengen tot zelfwerkzaamheid en zo mogelijk tot een zelfdenkend mens; dit alles op een grondslag van het vakonderwijs, in de verwachting, dat én de mens én de maatschappij hiermee gebaat zullen zijn'.

Voor de lerarenbibliotheek werd geen enkel werk aangeschaft doordat het beschikbare bedrag geheel nodig was voor enige vaktijdschriften.........

Wat de kelder van de school betreft, bleken zowel de stookruimte als kolenopslag niet waterdicht te zijn. In november en december liep door de abnormale waterstanden in de Culemborgse polders regelmatig water naar binnen.

Ook het rioolwater bereikte zo'n hoog peil dat met de kerstdagen het hemelwater in de goten niet meer weg kon en dit water via de kelderramen naar binnen kwam.

Een probleem van andere orde is het leerlingenaantal. Het aantal leslokalen was nu al weer te klein, waardoor een aantal kandidaat leerlingen moesten worden teruggewezen. Door het bijbouwen van twee werkplaatsen zou de school meer dan 100 leerlingen meer kunnen herbergen.

Het bleek een bezwaar dat het voorterrein van de school direct van de straat toegankelijk was. ' De jeugd uit de omgeving gebruikt het sportterrein als speelplaats en brengt soms beschadigingen aan'.

Het resultaat van het schoolsparen door de leerlingen via de Rijkspostspaarbank was heel goed, want zonder moeite kwam men nu b.v. aan het benodigde geld voor de jaarlijkse excursie.

1953

Alle nieuwe leerlingen werden dit jaar getest volgens de wiskundig-technische proef volgens Dr. J. Luning-Prak. Het was de bedoeling de testen en vorderingen te vergelijken om te kunnen besluiten of op deze weg moest worden doorgegaan.

AVO-lokaal

Per 1 augustus werd de school uitgebreid met een determineerklas. Hier werden leerlingen in geplaatst die nog geen vaste beroepskeuze hadden of die een zeer twijfelachtige toelatingstest hadden gemaakt. Van de 32 lessen waren 16 lessen gewijd aan A.V.O en de overige lessen waren bestemd voor hout- en metaalarbeid, schilderen, boetseren en tekenen. De eigenlijke beroepskeuze voor deze leerlingen werd dus nog een jaar uitgesteld. Tegelijkertijd kon in dit jaar worden vastgesteld of de jongens geschikt waren voor het beroep dat, in overleg met de ouders en leraren, gekozen werd.

Aan het overleg met ouders en leraren werd sinds september veel aandacht besteed, want op de tweede woensdag van elke maand waren van 20.00 tot 21.00 uur de leraren in het gebouw te spreken voor de ouders.

Op de voorgevel werd met grote ijzeren letters de naam van de school aangebracht. Deze letters werden in de smederij van school vervaardigd.

Om enigszins tegemoet te komen aan het lokalengebrek werd een gedeelte van de zolder als hulpleslokaal ingericht.

De riolering van het gebouw was nog steeds niet aangesloten op de Gemeentelijke riolering. Het rioolwater werd dus nog steeds geloosd op de poldersloot. Gelukkig stond het polderwater dit jaar laag.......

1954

Door lokalengebrek was de school tot 1 augustus 50 lessen per week open. Hierna werd dit aantal 54 lessen per week i.v.m. twee klassen Voorbereidend Technisch Onderwijs, die aan de school verbonden werden. De leerlingen hiervan kregen 32 lessen per week; de overige 40 lessen per week.

Door de toegevoegde voorbereidende of determineerklassen, kreeg de school het karakter van een driejarige school. 'Onze Technische school bloeit, zij staat in aanzien bij Culemborg en Omstreken. Een woord van dank aan de volijverige directeur en zijn toegewijde leraren zij hier dan op zijn plaats; onder stuwende leiding van het bestuur maken zij de school groot'.

De 155 leerlingen, die per 31 december de school bezochten, waren woonachtig te:

Culemborg 65 Cothen 2 Rhenoy 2

W.d.Duurstede 9 Tull en 't W 1 Enspijk 1

Schalkwijk 7 Vreeswijk 5 Rumpt 1

Beusichem 4 IJsselstein 2 G'malsen 5

Zoelmond 2 Vianen 18 B'malsen 2

Ravenswaaij 2 Hagestein 6 Tricht 6

Rijswijk 2 Everdingen 4 Asch 2

Maurik 1 Beesd 6

In de machine-bankwerkerij werd een gasoven geplaatst, welke in eigen beheer op de stadsgasleiding werd aangesloten. Omdat bij deze oven de temperatuur nauwkeurig regelbaar was tot ±1400â C konden de verschillende gereedschappen nu op de vereiste manier worden gehard.

Voor muzikale vorming werd een platenspeler en luidspreker met circa 50 platen aangeschaft. Op de platenspeler werd in eigen beheer een microfoon aangesloten, die bij enkele voorkomende gelegenheden goede diensten zou bewijzen.

In de machinale houtbewerking werden nieuwe beschermkasten aangebracht op de machines en daarna werd alles in lichtgroene kleur geschilderd.

1955

Houtbewerking

Dit jaar werd voor de leerlingen van de afdeling houtbewerken een andere manier van gereedschapsvoorziening ingevoerd. Iedere nieuwe leerling ontving een bak met nieuw handgereedschap, welke door een spaarsysteem zijn eigendom werd als hij de school zou verlaten.

Door samenwerking van de smederij en de afdeling meubelmaken werden 60 stalenbuis krukjes met beukenhouten zittingen gemaakt die dienst zouden doen in de beide tekenzalen.

In verband met ruimtegebrek werkte de school nog steeds met een uitgeschoven lesrooster van 54 lessen p.w.

Architect Th.A. Ausems maakte reeds schetsplannen v.w.b. de uitbreiding van het gebouw. Van het Ministerie van O.W.K. mocht de uitbreiding zelfs een gymnastieklokaal bevatten.

Gymlokaal annex kantine, links conciërge Jansen

Door een bruikleenaanbod van het Technisch Filmcentrum kreeg de school de beschikking over een goede geluidsfilminstallatie.

'Tot ver in de omtrek is de technische school de magneet die het goede metaal tot zich trekt; en dit goede metaal i.c. onze jongens laten zich gaarne trekken, omdat het goed is op school te zijn'.

'De ouders van onze leerlingen weten dat de school hun kinderen tot goede vaklui zal opkweken'