Kersttoespraak 1993 S. Kools

Da Vinci S.G. 1985-1995

Dames en heren,

^.Op ons sportterrein staat een kunstwerk van roestvrij staal, waardoor het minder vergankelijk is gemaakt. Het is een plastiek, dat op een uitvergroot stukje schroefdraad lijkt. Daarom wordt het kunstwerk dikwijls "de spoed" genoemd. Iedere technicus weet wat met de spoed bij schroefdraad wordt bedoeld. Het is de afstand, die in de lengterichting wordt afgelegd als de schroefdraad één omwenteling maakt. Je kunt er gebruik van maken bij het principe van de hefboom. Je kan dan met een kleine kracht een zware last verplaatsen. Leonardo da Vinci maakte van dat principe een veelvoudig gebruik. In de hedendaagse technologie vind je onnoemelijk veel toepassingen. Bij de transporteur van een draaibank bijvoorbeeld.

Het idee achter het kunstwerk is dat van de "panta rhei". Alles stroomt, alles is in wording. Niets is, alles verandert, alles verplaatst.

Persoonlijk vind ik het kunstwerk -met het symbool van de verandering- mooi. Maar ik kan mij indenken, dat mensen die onder een verandering te lijden hebben, een andere mening zijn toegedaan.

Bij het snuffelen in oude notulen, valt het in de eerste plaats op dat men in die tijd nog weinig woorden nodig had om de verslagen te schrijven. Ze werden ook dikwijls nog met de hand geschreven. Je komt soms opmerkelijke teksten tegen.

Een korte bloemlezing:

notulen 10 augustus 1970

"De heren Van der Stroom en Van Zijl vermoeden dat het verband MTS-Streekschool te zoeken is in het streven van overheidswege naar Onderwijscentra.De gang van zaken zal in beide richtingen, zowel Utrecht als De Betuwe, op de voet worden gevolgd." (einde citaat)

In 1993 -23 jaar later- komt in de West-Betuwe het R.O.C., het Regionaal Opleidingscentrum tot stand.

notulen januari 1971

"Voorts is de heer Van Zijl aanwezig geweest bij het zgn. "Marokkanen-overleg" bij Gispen, uitgaande van het arbeidsbureau. Het was een goede voorlichting over de inpassing van buitenlandse arbeidskrachten in de Nederlandse samenleving, de vaardigheid en begrip van de Nederlandse taal, maatschappelijke inzicht, enz. De gespreksleider toonde duidelijk aan, dat aan de begeleiding bijzonder veel problemen kleven." (einde citaat)

Op mijn bureau ligt nu een uitnodiging voor een conferentie onder het motto: "De school als uitvalsbasis voor een multiculturele samenleving".

notulen 20 september 1971

"De bespreking over de middenschool op 2 september jl. op het stadhuis had een enigszins warrig karakter. De burgemeester had o.a. een voorstel om oriënterend contact te bevorderen tussen MAVO- en LBO-leerkrachten." (einde citaat)

Fusies zijn op dit moment aan de orde van de dag. In een recente publikatie van de Projectgroep Fusies Voortgezet Onderwijs lees ik op bladzijde 49, dat de scholengemeenschap De Brug zich bevindt in een oriënterend fusie-onderzoek met het Koningin Wilhelmina College te Culemborg en de Ds. Van 't Hof-MAVO in Tiel.

Alles verandert, langzaam en gestaag. Alles is in ontwikkeling. Ontwikkelingen blijken niet te stoppen. Alles stroomt en het is niet mogelijk tegen de stroom op te blijven roeien. Zelfs als het zou lukken, kom je in een wereld terecht, die niet meer bestaat. Je kunt die realiteit niet ontvluchten.

Ons kunstwerk heeft een cirkelvorm, waarbij het begin en einde elkaar niet raakt. Een onderdeel van een spiraal. Symbool van de verandering. De kringloop van vóór- en tegenspoed. Van goede tijden en slechte tijden.

Volgend jaar is het weer kerstmis, maar het zal een andere zijn, dan die van dit jaar. Hoewel, bij mijn weten, was er altijd wel ergens oorlog. Of waren er ergens mensen die niet of nauwelijks te eten hadden. Mensen die naar een verandering snakten. Voor mensen die het goed hebben zijn veranderingen niet populair. Iets inleveren gaat niet van harte. Er is openlijk verzet of men bedenkt tegenargumenten. De argumenten zijn dikwijls zo doorzichtig als kanten ondergoed.

Als je jong bent heb je een lange toekomst en veel illusies. Als je oud bent heb je een lang verleden en veel herinneringen. Zowel illusies als herinneringen zijn vals. Het is schone schijn en in elk geval de werkelijkheid niet.

Voor wat betreft ons werkgebied is de werkelijkheid, dat de Mammoetwet van 1968 een reeks van fiasco's heeft ingeleid. Dat we er al die jaren niet in geslaagd zijn, om het lager beroepsonderwijs in een betere positie te brengen. Het was, en is, een illusie dat je via het MAVO of het HAVO zomaar een betere plaats in de samenleving zou bereiken. Er ligt geen zak goud aan de horizon. De werkelijkheid is anders.

Een werkelijkheid is dat we een prachtige school van 825 leerlingen hadden. Nu nog krap 500. Dat we toen ontevreden mensen tegenkwamen en dat het er nu qua aantal minder zijn. Contente mensen blijken ook in goede tijden schaars aanwezig te zijn.

Een werkelijkheid is dat we mooie kansen hebben laten liggen. Dat we nu alle zeilen moeten bijzetten om in een afgeslankte vorm door te kunnen gaan. Dat doet veel pijn.

De werkelijkheid is óók dat er veel leerlingen op een verkeerde school zitten en dat die scholen daar inmiddels al goed mee in de problemen zijn gekomen.

Dat het aantal drop-outs in Nederland nog steeds groeit. De verwording van het middelbaar en hoger algemeen voortgezet onderwijs tot een kweekvijver van kanslozen. De pyrrusoverwinning van de Bla-Bla op het praktisch handelen.

De geschiedenis leert dat er in de samenleving een continue beweging gaande is van actie en reactie. Er is dus hoop.

In 1985 gaf niemand nog een cent voor het voortbestaan van de Rijk van Gaasbeek-mavo. Nu bepaald deze school de spelregels in Culemborg. Misschien is Culemborg wel een plaats waar twee keer een wonder gebeurt.

We hebben een bewogen jaar achter de rug. De boeken worden gesloten. In het volgend jaar ligt de taak om het imago van onze school weer op te vijzelen.

Daarnaast ligt er een uitdaging om met beduidend minder middelen een stevige organisatie op te zetten. Zonder mij al te veel illusies te maken, ben ik optimistisch genoeg om te denken, dat dat moet lukken.

Rond kerstmis bezinnen mensen zich dikwijls over de dingen die werkelijk belangrijk zijn in hun leven. 'huis, even weg van het onheilspellende donkere bos, waarmee onze samenleving te vergelijken is. Even bijkomen met de familie, kinderen en vrienden. In een entourage voor gelukkige momenten.

Als een sfeerbevorderende bijdrage, heb ik nog een eenvoudige attentie, in de vorm van geestverrijkend vocht, voor U.

Ik wens u allen gelukkige momenten toe. En voor het nieuwe jaar een goede gezondheid, welbevinden en voorspoed.

Ik dank u wel voor de aandacht.

Simon Kools